Ekosystemowe myślenie strategiczne o przyszłości bibliotek

Teza/cel artykułu – Artykuł przedstawia propozycję nowego myślenia o zarządzaniu strategicznym biblioteką w kontekście pojęcia ekosystemu, którego istotę stanowią wzajemne interakcje pomiędzy jego komponentami. Metody badań – Wykorzystano metodę analizy i krytyki piśmiennictwa bibliotekoznawczego oraz analizy pojęciowej. Dokonano systematycznego wyszukiwania w bazach Scopus, Web of Science, LISTA oraz wyszukiwarce zasobów naukowych Google Scholar. Ze względu na interdyscyplinarność podjętej tematyki, uzupełniająco sięgnięto także do różnych teorii: teorii systemów, sieci społecznych, ekologii informacji, ekologii organizacji, prawa oraz zarządzania strategicznego. Wyniki – Analiza publikacji dotyczących wzajemnej relacji pojęć biblioteki i ekosystemu (które w tytule niniejszego artykułu objęto wspólnym określeniem myślenia ekosystemowego) daje się sprowadzić do następujących wariantów modelowych, które scharakteryzowano w tekście: biblioteka jako ekosystem, ekosystem bibliotek (różnych typów) oraz biblioteka jako element różnych innych ekosystemów. W każdym z tych systemów bibliotece przypadają inne role i zadania, inaczej też podchodzi się do kwestii zarządzania biblioteką. Wnioski – Dowiedziono, że koncepcja ekosystemu zyskuje i będzie zyskiwać coraz większe znaczenie w strategicznym zarządzaniu bibliotekami.

Thesis/Objective – The article consists of a proposal for a new approach to strategic library management in the context of the ecosystem concept based on mutual interactions between ecosystem components. Research methods – The author used the method of literature analysis and critique in the field of library science, along with conceptual analysis. The following databases were searched: Scopus, Web of Science, LISTA and the Google Scholar academic search engine was used, too. Due to the interdisciplinary nature of the topic, additional references were made to a number of theories, such as systems theory, social network theory, information ecology, organizational ecology, law, and strategic management. Results – The analysis of publications on the mutual relationship of the concepts of libraries and ecosystems (in this article collectively referred to as ecosystemic thinking) can be categorized into the following model variants, which are characterized in the text: a library as an ecosystem, an ecosystem of libraries (of different types), and a library as an element of various other ecosystems. In each of these systems the library assumes different roles and responsibilities, which results in different approaches to library management. Conclusions – It has been proven that the concept of the ecosystem is gaining, and will continue to gain, more and more significance in the strategic library management