Emmanuel Lévinas. Praise of atheism

Lévinas presents atheism as the original good condition of the soul before acknowledging or rejecting God. Such description is closely linked to the notion of separation. Man is a created being, but a separated one, self-contained, though not absolute. Even if not causa sui, he may exist on his own. The description is radically different from that by Augustine, who refers to creation as the participation of man in God. Similarly, there is an almost literal contradiction between the statement by Lévinas and the words of Tertullian, claiming that the soul is Christian by nature. A comparison of Levinas’ text with the theology of Karl Rahner also points to significant differences. Rahner presents the awareness of God as a transcendental, unthematic experience. Lévinas also states that the awareness of God is unthematic, however, he does not share Rahner’s description of the experience of God as the primary transcendental experience. According to Lévinas, God comes from outside through the face of the Other. Levinas’ analyses seem highly interesting for fundamental theology and the theology of spirituality.

Lévinas przedstawia ateizm jako pierwotny, dobry stan duszy, przed przyjęciem lub odrzuceniem Boga. Taki opis ściśle związany jest z pojęciem separacji. Człowiek jest bytem stworzonym, ale odseparowanym, a więc samodzielnym, choć nie absolutnym. Pomimo że nie jest causa sui, może istnieć osobno. Taki opis jest radykalnie różny od opisu Augustyna, który pisze o stworzeniu jako uczestnictwie człowieka w Bogu. Podobnie, niemal literalna sprzeczność jest widoczna między twierdzeniem Lévinasa a słowami Tertuliana o duszy z natury chrześcijańskiej. Ważne różnice pokazuje też zestawienie tekstu Lévinasa z teologią K. Rahnera. Rahner przedstawia poznanie Boga jako doświadczenie transcendentalne, atematyczne. Lévinas również pisze, że poznanie Boga jest atematyczne, ale nie podziela Rahnerowego opisu doświadczenia Boga jako pierwotnego doświadczenia transcendentalnego. Według Lévinasa Bóg przychodzi z zewnątrz, przez twarz Innego. Analizy Levinasa są interesujące przede wszystkim dla teologii fundamentalnej i duchowości.