Herezje trynitarne – wczoraj i dziś

Celem artykułu jest wskazanie zależności teologii Trójcy Świętej od chrystologii. Widać to już, analizując rozwój doktryny chrześcijańskiej w epoce Nowego Testamentu. Prawdziwe jest to także dla rozwoju doktryny i teologii chrześcijańskiej w kolejnych wiekach. Także w czasach współczesnych. Opierając się na analizach francuskiego egzegety i dominikanina, Marie-Emile’a Boismarda, w pierwszym punkcie artykułu jest pokazane, że obecne w Nowym Testamencie formuły, w których występują imiona Ojca, Syna i Ducha Świętego, mogą być nazwane „formułami trynitarnymi” jedynie wówczas, gdy Boże synostwo Jezusa Chrystusa rozumiane jest nie na sposób adopcjonistyczny, ale rzeczywisty, ontologiczny. W punkcie drugim artykułu przedstawimy, że wspólną cechą dwóch najważniejszych herezji trynitarnych z przeszłości – modalizmu i arianizmu – było zaprzeczenie doświadczenia wiary apostolskiej, że jakim Bóg objawił się w ekonomii zbawienia, taki jest sam w sobie, czyli że Trójca ekonomiczna jest Trójcą immanentną. Tę samą negację odnajdujemy u niektórych współczesnych teologów chrześcijańskich związanych z tzw. opcją pluralistyczną teologii religii. Zaczynają oni od reinterpretacji jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa, a kończą na odmiennej od przyjętej przez Tradycję Kościoła koncepcji Boga chrześcijan jako Trójcy Świętej. W punkcie trzecim artykułu omówione są poglądy dwóch z nich: Johna Hicka i Rogera Haighta.

The aim of the article is to show the dependence of the theology of the Holy Trinity on Christology. This is clearly seen when analysing the development of the Christian doctrine in the epoch of the New Testament. This is also true for the development of the Christian doctrine and theology in subsequent centuries. Also in modern times. Basing on the analysis of the French exegete and Dominican, Marie-Emile Boismard, the first point of the article shows that the formulas in the New Testament, inwhich the names of the Father, Son and Holy Spirit appear, can be called “Trinitarian Arianism – was the denial of the experience of apostolic faith that what God appeared to be in the economy of salvation is eternally in Himself, so the economic Trinity is immanent Trinity. The same negation can be found in some of today’s Christian theologians associated with the so called pluralistic option of theology of religions. They start with the reinterpretation of the uniqueness and salvific universality of Jesus Christ, and end with a concept of God that is different from the traditionally confessed by the Church. The third point of the article discusses the views of two of them: John Hick and Robert Haight.formulas” only when the divine filiation of Jesus Christ is understood not in an adoptionistic but real, ontological way. The second point of the article shows that the common feature of the two most important Trinitarian heresies of the past – Modalism and