Problem sumienia w ujęciu ks. Józefa Tischnera

W niniejszym artykule autor skupił swą uwagę na zagadnieniu sumienia, które jest nieodzownym elementem w życiu człowieka. W formowaniu sumienia pomaga wychowanie moralne i religijne. Stąd też autor postanowił zbadać wypowiedzi polskiego filozofa i duszpasterza ks. Józefa Tischnera. W pierwszej części przedstawił korelację, jaka zachodzi pomiędzy sumieniem a grzechem. W drugiej części, ukazując genezę sumienia w myśleniu krakowskiego myśliciela, który bazując na mądrości filozofów i nauki Kościoła starał się podać zasady kierowania się w zgodzie z sumieniem. Zauważony został również problem kryzysu sumienia, który w obecnych czasach zdaje się pogłębiać. Kryzys ten bardzo często prowadzi także do ateizmu. Na koniec przedstawione zostały wypowiedzi dotyczące sakramentu pokuty, który jest narzędziem do walki z kryzysami oraz szansą powrotu na drogę życia zgodnie z sumieniem prawym, które zdaniem Tischnera, powinno kierować się miłością, jako najważniejszą zasadą, z której wszystkie inne szczegółowe powinny brać swój początek. Miłość jest tajemnicą, której zgłębianie jest zarazem kształtowaniem własnego sumienia. 

The article focuses on the question of conscience which is an indispensable element of the human life. What helps in the process of formation of one’s conscience is moral and religious education. Therefore, it seems relevant to examine the thought of a Polish philosopher and a Catholic priest, Professor Jozef Tischner. The first part of the article presents the correlation between conscience and sin. Then the origins of conscience in the writings of the Cracow thinker are analysed. Tischner based his ideas on the philosophical wisdom and the magisterium of the Church. He sought to outline the principles of guiding the human conduct in har- mony with one’s conscience. The problem of the crisis of conscience, which seems to be an important issue in the present day, was given some thought in the paper. This negative phenomenon often leads to atheism. Finally, Tischner’s statements concerning the Sacrament of Penance, an instrument to overcome the crises and an opportunity to return to the path of life according to the conscience, is presented. The author believed that conscience should be guided by love – the most superior principle in which all others should have their origin. Love is a mystery whose contemplation also forms our own conscience.