„Szara przestrzeń”. Charakterystyka postkolonialnego i urbanistycznego dyskursu krytycznego Orena Yiftachela

Artykuł przedstawia kluczowe narzędzia i metody tzw. krytycznej teorii urbanistycznej zaproponowanej przez Oren Yiftachela, izraelskiego badacza i aktywisty wykładającego na Wydziale Geografii na Uniwersytecie Ben Guriona w Beer Shevie. Autorka omawia fenomen „szarej przestrzeni” (czy: „miejskich nieformalności”), który doskonale odzwierciedla niższy status niektórych obywateli miejskich, reprezentowany u Yiftachel przez autochtoniczną populację Beduinów. Tego typu zjawisko może być obserwowane również pośród innych zbiorowości w miastach przynależących do globalnego Wschodu czy Południa. Autorka podąża za izraelskim badaczem ku inspiracjom kolonialnym i (neo)marksistowskim, by przedstawić znaczenie pojęć „pełzającego apartheidu”, hegemonii, artykulacji i antagonizmu. Według Yiftachela marginalizowane grupy mają zdolność wyrażania swojej antagonistycznej postawy w miejskich, kulturowych i politycznych praktykach, np. poprzez tzw. „sumood” czy budowanie pamięci.

This article provides the crucial tools and methods of critical urban theory introduced by Oren Yiftachel, Israeli lecturer and activist in Department of Geography at Ben Gurion University in Beer Sheva. The author analyzes the phenomena of „gray spaces”, also termed as „urban informality” which is directly connected to the inferior citizenship’s condition of indigenous Bedouins and can be also linked to other populations in global South-East cities. Drawing to the colonial and (neo)Marxist language and relations, the paper invokes the concepts of „creeping apartheid”, hegemony, articulation and antagonism. The article argues for rethinking of the subalterns in terms of passive and unconcious groups. Regarding to the thought of Oren Yiftachel, the marginalized populations may articulate their antagonistic strategy by many urban, cultural and political practices, e.g. „sumood” or memory building.