Granice duchowości - perspektywa pierwsza

Określenie granic zjawiska duchowości jest zadaniem trudnym. Historia badań na ten temat wskazuje, że duchowość to nie tylko poszukiwanie świętości, nie tylko religia czy wierzenia, ale znacznie bardziej skomplikowany konstrukt. Badania prowadzone w ramach poszczególnych nurtów psychologii ukazują, z jak różnych perspektyw można duchowość rozpatrywać. Najwyraźniej wyodrębniają się trzy stanowiska – traktujące duchowość jako: (1) postawę, (2) wymiar osobowości oraz (3) schemat poznawczy. Aby sprawdzić zasadność tych ujęć, podjęto próbę weryfikacji pierwszego z powyższych podejść/hipotez, zakładającego, że duchowość to postawa wobec życia. W tym celu przebadano 200 studentów uczelni o różnych profilach zainteresowań (humanistycznych, nauk ścisłych i artystycznych), w którym zadano pytanie o to, czym jest duchowość w ogóle (szerokie społeczno-kulturalne znaczenie) oraz dla nich samych (znaczenie osobiste), a także czym są duchowe dążenia. Z badań tych wynika, że pojmowanie duchowości jest bardzo zróżnicowane w zależności od typu zainteresowań. Ponadto w wypowiedziach osób badanych można wyróżnić trzy podstawowe formalne składniki duchowości: poznawczy, emocjonalny i behawioralny.

Delimitation of spirituality phenomenon is very difficult task. Young history of researching this phenomena shows the spirituality as not only seeking for sacred, not only religion or beliefs, but much more complicated construct. The body of many research from different fields of psychology shows different points of view and perspectives in which spirituality may be investigated. There are three visible approaches which treat spirituality as: 1) life attitude, 2) dimension of personality and 3) cognitive schema. The first of above standpoint/hypothesis was tested. Objectives (N = 200) were young people, students of the universities and academies of different interests: humanistic, exact science and artistic. They were asked what the spirituality generally is (broad social/cultural meaning), especially for them (personal meaning) and what spiritual strivings are. The results showed very differentiated understanding of spirituality depending on particular interests and the three formal components of it: cognitive, emotional and behavioral one.