Przemiany polskiego systemu opieki społecznej w latach 1945 – 1989

W artykule przedstawiono przekształcenia oraz sposoby realizacji niektórych funkcji polskiej opieki społecznej w latach 1945–1989. Analiza wprowadzanych rozwiązań pozwoliła na wskazanie tych elementów systemu, które interpretować można jako narzędzia sprawowania kontroli społecznej. Autor zauważa, iż działania te zmierzały m.in. ku takiemu przekształceniu systemu opieki, by jak najwierniej odpowiadał on ideologicznym założeniom socjalistycznego państwa. Wskazuje również analogie, których ślady, zgodnie z koncepcją path dependency, dostrzec można porównując elementy systemu opieki społecznej w PRL oraz pomocy społecznej w III Rzeczpospolitej.

The paper discusses the transitions of the Polish social protection system between 1945 and 1989 and describes how some of its functions were implemented over that period. Following the analysis of solutions which were put in place, we may identify those elements of the system which may be considered as tools used to exert social control. The author claims that the said measures aimed, among all, at transforming the social protection system to make it compliant, as faithfully as possible, with the ideological foundations of the socialist State. We also point to some similarities which, according to the concept of path dependence, may be found through comparisons of elements of the social protection system in the Polish People’s Republic and of the social assistance system in the now 3rd Republic of Poland.