Ojciec twój bogiem winien być dla ciebie. Ślub Gombrowicza między Freudem a Girardem (i Szekspirem)

Artykuł jest mimetyczną interpretacją Ślubu Witolda Gombrowicza. Zastosowanie teorii René Girarda w funkcji metajęzyka pozwala na zauważenie częściowej dekonstrukcji, jakiej polski pisarz dokonuje względem koncepcji mordu pierwotnego (i buntu syna przeciwko ojcu) stworzonej przez Zygmunta Freuda. „Poprawka” Gombrowicza (zapożyczona od Szekspira) polega na prezentacji przekonania, zgodnie z którym rywalizacja (oraz jej efekt – morderstwo) jest specyficznym, naśladowczym modusem międzyludzkich relacji, a jej aspekt przedmiotowy (m.in. erotyczny) pozostaje kwestią drugorzędną.

The article offers a discussion and comparative analysis of two interpretive approaches to Shakespeare’s Hamlet. Namely, Phyllis Gorfain’s approach, formulated with reference to interpretive anthropology (to a large degree inspired by Victor Turner’s anthropology of experience), and René Girard’s approach, formulated with reference to his concept of mimetic anthropology. Those two different readings of Shakespeare’s play as an expressive text (that is expressing the problems of our culture), bring also the question of how Hamlet as a reflexive text can provoke anthropological self‑consciousness, both in theory and practice. According to Gorfain, the main character’s cognitive situation proves paradigmatic above all to anthropologists’ self‑knowledge concerning maintaining the balance between experiencing and interpreting another culture, between reaching for truth about a given culture and falling into interpretive illusions. For Girard, the main character’s cognitive situation becomes first and foremost the mirror of contemporary culture, particularly with regard to the unresolved problem of violence and acting in revenge, or refraining from both. The thematic frame of the article is defined by the Shakespeare’s evocation of the theatrum mundi topos and a reflection on the functionalization of the topos in the description of culture through the prism of two anthropologies: interpretive and mimetic.