Kulturowe badania dzieciństwa. Zarys problemu

The article demonstrates a complex problem which relates to the process of describing and analysing texts created by children. The author argues that children’s texts reflect the phenomenon of childhood and therefore enable us to distinguish features constituting a cultural picture of a child. The study of the history of the everyday may rely on diverse forms of children’s creativity, such as literary works, diaries, children’s folklore, films, arts, memories or school notebooks. Children’s perspectives recorded in texts written by them (and partly in children’s folklore) do not provide direct evidence of childhood because of the fact that language demands of their users (both young and adult) a certain knowledge and skills. Therefore, a young author has to “struggle” with language as it resists children’s artistic endeavours. Traces of this “struggle” (for example, semantic or syntactic mistakes), left by young authors, can reveal interesting evidence about childhood.

W artykule podjęty został problem opisu i analizy różnych tekstów kulturowych, tworzonych przez dziecko. Nazwane one zostały „autodziecięcymi tekstami kulturowymi”, co ma wskazywać na ich funkcję (auto)deskryptywną, która odnosi się do kulturowego obrazu dzieciństwa. Różne wytwory dziecięce, np.: utwory literackie, literatura diarystyczne, folklor, filmy, sztuka, ale także zeszyty szkolne i pamiętniki-sztambuchy, mogą być wykorzystywane w badaniach nad historią codzienności. Uwzględniając perspektywę dziecięcą utrwaloną w tekstach pisanych (i w pewnym stopniu oralnych) należy pamiętać o tym, że nie są one bezpośrednim świadectwem dzieciństwa jako kulturowego faktu. Dzieje się tak ze względu na medium języka, które wymaga od użytkownika pewnej wiedzy i umiejętności w zakresie posługiwania się nim. Zatem dziecięcy autor (skryptor), tworząc tekst, pozostawia w nim „ślady” swoich zmagań z materią językową, co wpływa z kolei na ich syntaktyczną, semantyczną i metaforyczną strukturę.