Skutek konwencjonalnej czynności procesowej jako jej element konstytutywny

Przepisy regulujące przebieg postępowania rozpoznawczego przed sądem powszechnym w sprawach cywilnych zawierają również treści odnoszące się do uprawnień stron podejmujących określone czynności w celu udowodnienia zasadności swoich twierdzeń. Poszczególne jednostki redakcyjne aktu prawnego nie zawierają wszystkich elementów związanych z podejmowaniem przez stronę odpowiednich zachowań. Pojedynczy przepis ujmuje jedynie daną myśl ustawodawcy. Dopiero wyznaczony zbiór przepisów pozwala wskazać wszystkie stawiane przez kodeks1 wymagania dotyczące zachowania strony, dla których wprowadzono nazwę: czynność procesowa. Z uwagi na sekwencyjny przebieg postępowania cywilnego ustawodawca wyznaczył cel realizacji tych zachowań dla poszczególnych czynności procesowych. Nie zawsze jednak zachowanie stron, które korzystają ze swoich uprawnień do dokonania czynności procesowej, zmierza do jego osiągnięcia. Dlatego też wprowadzając kolejne zmiany do kodeksu, prawodawca zamieścił w art. 41 zakaz korzystania z uprawnień niezgodnie z ich celem. Pojawiło się więc pytanie o skutki dokonania czynności, która nie zmierzała do osiągnięcia celu związanego z jego realizacją przez ustawę. Czynności procesowe związane są bowiem z określonymi przez ustawodawcę skutkami. Jeżeli zatem taki skutek zachowania strony byłby niezbędnym elementem czynności procesowej, to działanie strony zmierzające do osiągnięcia stanu rzeczy, który nie jest celem czynności, powinno prowadzić do jej bezskuteczności. Taki wniosek będzie jednak dopuszczalny tylko wówczas, gdy rezultat czynności procesowej zostanie zakwalifikowany do zbioru reguł konstytutywnych. W celu jego wyprowadzenia posłużono się wypracowaną w nauce konstrukcją czynności konwencjonalnych w prawie. Badanie zagadnienia przeprowadzono metodą formalno-dogmatyczną, opierając się w działaniach badawczych na obowiązujących przepisach prawa procesowego cywilnego z ich rozszerzeniem na kontekst systemowy dziedziny prawa cywilnego. Przede wszystkim jednak skupiono się na wykorzystaniu elementów rozumowania formalno-logicznego wraz z analizą językową tekstów prawnych. Na zakończenie działań badawczych wykorzystano rozumowanie dedukcyjne, kierując się zasadami dostatecznej racji i metodą argumentacji prawniczej. W podsumowaniu rozprawy zawarto zdanie o włączeniu reguły następstwa do reguł konstytutywnych czynności procesowych. Stan rzeczy wywołany działaniem strony, w wyniku jej dążenia do osiągnięcia celu czynności procesowej, pozostaje w teleologicznym związku z jej zachowaniem w celu spowodowania odpowiedniego rozstrzygnięcia sądu. Brak takiego związku staje się więc podstawą twierdzenia, że czynności te nie mają wpływu na przebieg postępowania.

The provisions governing the course of examination proceedings before the common court in civil cases also contain content relating to the rights of parties undertaking specific activities to prove the validity of their statements. The individual editorial units of a legal act do not include all the elements related to the party’s taking appropriate behaviour. A single provision captures only a given idea of the legislator. Only a designated set of provisions allows to indicate all the requirements set by the code in the behaviour of the party for which the name was introduced: procedural activity. In view of the sequential course of civil proceedings, the legislator set a goal of their implementation for individual procedural steps, but not always the behaviour of the parties, who use their rights to perform a procedural act, tends to achieve it. Therefore, when introducing further changes to the Code, Art. 41 which prohibits exercising powers contrary to their purpose. There was, thus, a question about the effects of performing an action that was not aimed at achieving the goal related to its implementation by the act. This is because procedural activities are related to the consequences specified by the legislator. Therefore, if such a consequence of the party’s behaviour would be an indispensable element of a procedural action, then the party’s activity aimed at achieving a state of affairs that is not the purpose of the action – should lead to its ineffectiveness. However, such a request will be admissible only if the result of a procedural act is qualified to the set of constitutive rules. In order to derive it, a construction of conventional actions in law developed in science was used. The study of the issue was carried out using the formal and dogmatic method, relying in research activities on the applicable provisions of civil procedural law with their extension to the systemic context of the field of civil law. First of all, however, it focused on the use of elements of formal and logical reasoning with the linguistic analysis of legal texts. At the end of the research activities, deductive reasoning was used, guided by the principles of a sufficient reason and the method of legal argumentation. The summary of the thesis includes a sentence about including the consequential rule in the rules of constitutive procedural activities. The state of affairs caused by the party’s actions, as a result of its striving to achieve the goal of the procedural act, remains in a teleological connection with its behaviour in order to cause an appropriate court decision. The absence of such a relationship, thus becomes the basis for the assertion that the activities have no influence on the course of the proceedings.