Aparat władzy - uwagi na marginesie filozofii fotografii Viléma Flussera

CEL NAUKOWY: Celem naukowym niniejszego artykułu jest ukazanie zależności między komunikacją wizualną, szczególnie rolą aparatu fotograficznego i fotografii, a odbiorem zdarzeń politycznych przez widza. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zazwyczaj w badaniach koncentrowano uwagę na prawdziwości/nieprawdziwości bądź wiarygodności/ braku wiarygodności informacji lub skupiano się na analizie czynników manipulacyjnych w przekazie politycznym. Autor artykułu rozważa znaczenie aparatu fotograficznego w przekazywaniu informacji o charakterze politycznym. Tłem do podjętych rozważań jest analiza koncepcji czeskiego filozofa fotografii Viléma Flussera. PROCES WYWODU: Punktem wyjścia będzie przedstawienie kontekstu omawianej problematyki, czyli kulturowej roli aparatu fotograficznego, oraz skrótowe omówienie myśli wybranych teoretyków fotografii, następnie przeanalizowana zostanie koncepcja fotografii jako aparatu władzy w ujęciu Flussera. Autor zwróci uwagę na zagrożenia związane z manipulacyjnym wykorzystaniem obrazów technicznych, wskaże na ograniczenia aparatu fotograficznego w procesie komunikacji. W końcowej części zostanie omówiona kwestia możliwej obrony przed zawłaszczającym wyobraźnię oddziaływaniem fotografii politycznej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Autor artykułu pragnie obronić tezę, że władza nad wyobraźnią wizualną użytkowników mediów stanowi zasadniczy aspekt sprawowania władzy politycznej. Obrona przed destruktywnym oddziaływaniem zmanipulowanych obrazów cyfrowych wymaga od odbiorcy umiejętności czytania obrazów i krytycznego namysłu nad zawartym w nich przesłaniem marketingowym i politycznym. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Studia nad procesami odbioru przekazów wizualnych w mediach powinny stanowić ważny aspekt badań społecznych i politycznych. W tym sensie filozofię fotografii i mediów należy traktować jak ważny element współczesnej filozofii polityki.

RESEARCH OBJECTIVE: The scientific objective of this article is to show the relationship between visual communication, especially the role of the camera and photography, and the viewer’s perception of political events. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Typically, studies have focused attention on the truthfulness/untruthfulness or credibility/unreliability of information, or focusing on the analysis of manipulative factors in political communication. The author of this article considers the camera’s importance in transmitting political information. The background to the considerations undertaken is an analysis of the concepts of the Czech philosopher of photography, Vilém Flusser. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Starting from the presentation of the context of the issue at hand, i.e., the cultural role of the camera, and a brief presentation of the thoughts of selected photographic theorists, the concept of photography as an apparatus of power as seen by Flusser will be analysed. The author will draw attention to the dangers of the manipulative use of technical images and point out the camera’s limitations in the communication process. In the final part, the question of possible defence against the appropriating influence of political photography on the imagination will be discussed. RESEARCH RESULTS: The author of this article wishes to defend the thesis that the power over the visual imagination of media users is an essential aspect of exercising political power. Defending against the destructive impact of manipulated digital images requires the viewer to be able to read images and think critically about the marketing and political messages contained in them. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Studying the processes of receiving visual messages in the media should be an essential aspect of social and political research. The philosophy of photography and media should be treated as a critical aspect of contemporary political philosophy.