Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie żył kończyn dolnych

This article has been prepared on the basis of the Ultrasonography Standards of the Polish Ultrasound Society (2011) and updated based on the latest findings and reports. Ultrasound examination of the lower extremity veins is relatively easy and commonly used to confirm or rule out venous thrombosis. However, a relatively easy compression test frequently requires experience, particularly in situations when imaging is difficult (due to lymphedema, dressing or thick tissues). The technique is time-consuming and requires assessment of each deep vein every 1 cm. Lesions in the deep veins cannot be ruled out when the vessels are assessed in only 2–3 points – a full examination is needed. The value of the method is the highest when the proximal section is assessed and the lowest when crural veins are evaluated. Doppler sonography is the basic method used when patients are prepared for a surgery of varicose veins. The assessment of the superficial veins prior to this procedure is tedious and requires knowledge of anatomy together with numerous variants. A considerable challenge is posed by re-assessment of recurrent varicose veins following a previous surgery. The Standards include anatomic nomenclature proposed by the Polish Society for Vascular Surgery and Polish Society of Phlebology, which should facilitate communication with clinicians. The most beneficial patient positions have been thoroughly discussed in terms of safety and effectiveness of the examination. Sometimes during such an examination, no venous pathology is found, but other changes with symptoms that suggest deep thrombophlebitis are detected. In such a situation, it is necessary to conduct an initial (or complete, if possible) assessment of lesions as well as provide recommendations connected with further, more detailed diagnosis.

Pracę przygotowano na podstawie Standardów badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego (2011) i zaktualizowano, opierając się na najnowszych doniesieniach z piśmiennictwa. Badanie ultradźwiękowe żył kończyn dolnych jest metodą względnie prostą i powszechnie stosowaną do rozpoznawania lub wykluczania zakrzepicy żylnej. Z założenia prosta w wykonaniu próba uciskowa bardzo często wymaga dużego doświadczenia, zwłaszcza w sytuacjach utrudniających obrazowanie (obrzęk chłonny, opatrunek czy duża grubość tkanek). Technika badania jest pracochłonna i wymaga oceny każdej żyły głębokiej co 1 cm. Nie można więc wykluczyć zmian w układzie żył głębokich, oceniając naczynia tylko w 2–3 punktach – konieczne jest pełne badanie. Wartość metody jest największa w ocenie żył odcinka proksymalnego, najmniejsza zaś w ocenie żył podudzia. Ultrasonografia dopplerowska stanowi podstawową metodę w przygotowaniu pacjenta do operacji żylaków. Ocena żył powierzchownych przed tym zabiegiem jest żmudna i wymaga znajomości anatomii wraz z licznymi odmianami. Dużym wyzwaniem bywa ocena żylaków nawrotowych, po wykonanej wcześniej operacji. W standardzie uwzględniono mianownictwo anatomiczne zaproponowane przez Polskie Towarzystwo Chirurgii Naczyniowej i Polski Towarzystwo Flebologiczne, co powinno ułatwić komunikację z klinicystami. Szczegółowo omówiono proponowane podczas badania pozycje, najbardziej korzystne ze względu na bezpieczeństwo pacjenta i efektywność wyniku. Wielokrotnie podczas tego badania nie znajduje się patologii żylnej, ale inną, dającą objawy sugerujące zapalenie zakrzepowe żył głębokich. W takiej sytuacji konieczna jest wstępna ocena zmian (lub gdy to możliwe – pełna) i dalsze ukierunkowanie bardziej szczegółowej diagnostyki.