Etnometodologia jako socjologia literatury? O konstruowaniu obcości w Witolda Gombrowicza Notatkach z Dziennika 1951-1952

W artykule podejmuję zagadnienie statusu obcości w Notatkach z Dziennika Witolda Gombrowicza, publikowanych w paryskim miesięczniku „Kultura” (1951-1952). Obcość, inność to jeden z podstawowych tematów autoanaliz Gombrowicza podejmowanych zarówno w debiutanckim Pamiętniku z okresu dojrzewania (Bakakai 1933), jak i w ostatniej powieści Kosmos (1965). W moim tekście rekonstruuję to pojęcie z konstruktywistycznej perspektywy etnometodologii, starając się dookreślić podstawowe znaczenie obcości, jakie występuje we wczesnych Notatkach z Dziennika 1951-1952. Zasadniczo rekonstruuję obcość jako narzucaną czytelnikowi strategię pisarza zbudowania sobie nowej emigracyjnej publiczności. Z tego powodu w mniejszym stopniu interesuje mnie egzystencjalny wymiar obcości, inności etc. W zakończeniu artykułu przytaczam kilka uwag na temat sfery publicznej w ujęciu Helmutha Plessnera.

The paper addresses the status of the strangeness in Witold Gombrowicz’s Diary Notes published in the monthly journal “Kultura” in Paris, in 1951-1952. The problem of strangeness and otherness is one of the fundamental topics of Gombrowicz’s self-analyses. The issue was taken up both in the author’s first short story collection Memoirs from puberty (Bacacay, 1933) and in his final novel (Cosmos, 1965). The present paper is an attempt at reconstructing the concept of strangeness from the constructivist perspective of ethnomethodology, with a focus on pinpointing the basic meaning of strangeness found in Gombrowicz’s early Diary Notes 1951-1952. Essentially, I reconstruct strangeness as a strategy imposed by the author on the reader with a view to creating a new emigré audience. For this reason, the existential dimension of strangeness and otherness is not in the immediate focus of attention in the presented analysis. The concluding section presents selected remarks about the public sphere on Helmuth Plessner`s framework.