Opieka duszpasterska wśród Polaków we Francji w świetle protokołu ze Zjazdu Duchowieństwa Polskiego odbytego w Clamart w 1938 roku

W okresie międzywojennym zarówno Kościół w Polsce, jak i władze rządowe zabiegały o zapewnienie rodzimej opieki religijnej wielomilionowej rzeszy wychodźstwa polskiego. Stwarzało to szeroką płaszczyznę współpracy. Motywacja miała różny charakter, od czysto pragmatycznej i politycznej na poziomie Ministerstwa Spraw Zagranicznych – ambasady, konsulatów, do religijno-humanitarnej na poziomie miejscowych duszpasterzy polskich, którzy na co dzień stykali się z rozproszoną i najbardziej opuszczoną pod względem opieki konsularnej i religijnej częścią emigracji. Dla łatwiejszej administracji posługi duszpasterskiej rektor Polskiej Misji Katolickiej we Francji w 1923 roku w ramach rekolekcji kapłańskich rozpoczął duszpasterskie spotkania, „zjazdy duchowieństwa polskiego” – wszystkich kapłanów Misji, które służyły wymianie doświadczeń duszpasterskich i dyskusji nad pojawiającymi się problemami emigracji polskiej. Polska Misja Katolicka we Francji jurysdykcyjnie podlegała episkopatowi Francji, który ustanowił swojego delegata do duszpasterstwa migrantów. W 1938 roku rekolekcje dla duszpasterzy polskich pracujących wśród wychodźstwa polskiego we Francji przeprowadził ks. Tomasz Mącior SAC. Odbywały się one w Clamart pod Paryżem. W ćwiczeniach tych uczestniczyło 50 duszpasterzy z ówczesnym rektorem PMK we Francji ks. F. Cegiełką. Po rekolekcjach tradycyjnie odbyły się obrady księży polskich, w których udział wzięli również: ambasador Polski Juliusz Łukasiewicz, konsul generalny w Paryżu Aleksander Kawałkowski, dyrektor Katolickiej Agencji Prasowej ks. Zygmunt Kaczyński i biskup sufragan Paryża Emanuel Anatol Chaptal. Zakres podejmowanych wyzwań przez duszpasterzy polskich egzemplifikuje zamieszczony Protokół ze Zjazdu Duchowieństwa Polskiego odbytego po zakończeniu rekolekcji w Clamart pod Paryżem w dniu 25 listopada 1938 roku. Kopia dokumentu znajduje się w Archiwum Polskiej Misji Katolickiej we Francji, dokument oryginalny przechowywany jest w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie.

In the interwar period, both the Church and the Polish authorities sought to provide native religious care for a multi-million group of Poles in exile, which was a great area for cooperation. Their motivation was of a diverse nature: from purely pragmatic and political at the level of the Ministry of Foreign Affairs – embassies, consulates, to religious and humanitarian at the level of local Polish priests, who had to deal with a group of people scattered and abandoned in terms of consular and religious care. For the easier administration of the pastoral ministry, the Rector of the Polish Catholic Mission in France, in 1923, as part of the priesthood retreat, began pastoral meetings, “congresses of the Polish clergy” – all priests of the Mission, aimed at the exchange of pastoral experiences and discussion of emerging problems related to Polish emigrants. The Polish Catholic Mission in France was under the jurisdiction of the episcopate of France, which appointed its delegate to the pastoral care of migrants. In 1938, a retreat for Polish priests working for Poles in France was conducted by Fr. Tomasz Mącior SAC. It took place in Clamart near Paris. It was attended by 50 priests with the then rector of the Polish Catholic Mission in France, Fr. F. Cegiełka. After the retreat, the Polish priests’ sessions were traditionally held, in which Polish ambassador Juliusz Łukasiewicz, consul general in Paris, Aleksander Kawałkowski, director of the Catholic Press Agency, Fr. Zygmunt Kaczyński and Paris suffragan bishop, Emanuel Anatol Chaptal participated. The scope of the challenges undertaken by Polish priests is exemplified by the attached Protocol from the Polish Clergy Convention held after the retreat at Clamart on November 25, 1938. A copy of the document is stored in the Archives of the Polish Catholic Mission in France, and the original document is stored in the Archdiocesan Archives in Gniezno.