Instytucje i terminologia prawa średniowiecznej Szkocji

Artykuł podejmuje zagadnienie rozwoju prawa szkockiego od okresu wczesnego do XIV w. Przedstawiona i opatrzona krótkim komentarzem periodyzacja prawa szkockiego ma na celu ukazanie kontekstu historycznego i prawnego, w którym kształtowało się to prawo. Na potrzeby analizy wyróżniono następujące fazy rozwoju prawa szkockiego: a) okres wczesny do około IX w.; b) okres od IX do XIII w., charakteryzujący się ekspansją królestwa Kennetha MacAlpina; c) okres wojen o niepodległość w XIII i XIV w. Dalsza część pracy zawiera opis najważniejszych źródeł prawa średniowiecznej Szkocji i katalog podstawowych pojęć i instytucji. Analizą objęto poszczególne gałęzie prawa, a mianowicie: a) struktura dworu królewskiego; b) prawo rodzinne; c) prawo rzeczowe i spadkowe; d) prawo zobowiązań; e) prawo karne; f) prawo procesowe. W artykule uwzględniono prawo Scottish Lowlands, Islands, Highlands i Marches. Do artykułu dołączono glosariusz omówionej terminologii prawniczej.

The article discusses the development of Scottish law from the earliest times to the fourteenth century. The division of Scottish law into periods is presented and briefly commented on with a view of providing a historical and legal context. The following stages of Scottish law are delineated: a) the early period to the ninth century, b) the period from the ninth century to the thirteenth century, in which the newly established kingdom of Kenneth MacAlpin expanded, and c) the period of the Wars of Independence in the thirteenth and fourteenth centuries. The subsequent part of the paper presents major sources of medieval Scottish law and a catalogue of key concepts and institutions. The analysis encompasses the following branches of law: a) the structure of the royal court, b) family law, c) property and inheritance law, d) the law of obligations, e) criminal law, and f) procedural law. The focus is laid upon the laws of the Scottish Lowlands, Highlands, Islands, and Marches. A glossary of the Scottish legal terminology with Polish equivalents is attached in the appendix.