Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) wobec oskarżeń o naruszanie praw podstawowych w działaniach na Morzu Egejskim

Przedmiotem artykułu jest ukazanie i analiza aktualnych oskarżeń wobec Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej – Frontex, w związku z udokumentowanymi w dziennikarskim śledztwie przypadkami łamania praw podstawowych nielegalnych migrantów, w ramach Operacji Posejdon, prowadzonej przez agencję na Morzu Egejskim. Przyjęta metodologia, jako że przedmiot zamierzonego postępowania badawczego jest skonkretyzowany, oparta została na zastosowaniu modelu analityczno-empirycznego. Wśród metod badawczych wykorzystanych w postępowaniu poznawczo-analitycznym dominującą rolę odegrały metody jakościowe, w tym: analiza instytucjonalna i strukturalna oraz obserwacja zapośredniczona poprzez eksplorację oryginalnych i wtórnych źródeł w formie dokumentów i materiałów prasowych. Metody ilościowe dotyczą analizy danych liczbowych, opisujących ruchy migracyjne wokół Europy w roku 2020. Zagadnienia badawcze ujęte w artykule dotyczą obecnej sytuacji migracyjnej na granicach zewnętrznych UE, źródeł i udokumentowania stawianych agencji Frontex zarzutów, funkcjonowania instytucjonalnej i administracyjnej struktury UE w warunkach kryzysu, instrumentów i możliwości prawnych, służących zapobieżeniu, ocenie i ukróceniu ewentualnych nadużyć. Walorem artykułu jest jego wyjątkowa aktualność oraz oparta na logice dedukcji konkluzja, prowadząca do wniosku, iż zaistniały wokół oskarżeń pod adresem Frontexu kryzys dowodzi, że zarówno sama UE, jak i proces integracji europejskiej, znajdują się obecnie w głębokim kryzysie: politycznym, prawno-instytucjonalnym i tożsamościowym.

The subject of the paper is to present and analyse current accusations against the European Border and Coast Guard Agency - Frontex, in connection with documented in journalistic investigation cases of violations of fundamental rights of illegal migrants, within the framework of Operation Poseidon, conducted by the agency in the Aegean Sea. As the subject of the intended research procedure is specific, the adopted methodology was based on the application of the analytical-empirical model. Among the research methods used in the cognitive-analytical procedure, the dominant role was played by qualitative methods, including institutional and structural analysis and mediated observation through the exploration of original and secondary sources in the form of documents and press materials. The quantitative methods concern the analysis of numerical data describing migratory movements around Europe in 2020. The research issues addressed in the article concern the current migration situation at the EU's external borders, the sources and documentation of accusations against Frontex, the functioning of the EU's institutional and administrative structure under crisis conditions, instruments, and legal possibilities to prevent, assess and curb possible abuses. The value of the article is its exceptional topicality and its conclusion based on the logic of deduction. It leads to the summing-up that the crisis surrounding the accusations proves that both the European Union itself and the process of European integration are currently in deep crises: political, legal, institutional, and identity.