Kierunki organizacyjno-ekonomicznych zmian ochrony zdrowia nad osobami pracującymi jako odpowiedź na pandemię COVID-19 – wyzwania wobec kryzysów zdrowotnych

Pandemia COVID-19 wywołała nie tylko doraźne organizacyjno-ekonomiczne zmiany w funkcjonowaniu ochrony zdrowia w środowisku pracy, ale również skłoniła do uwzględnienia ich w formułowaniu strategicznego podejścia systemowego do tego elementu systemu ochrony zdrowia. Celem artykułu jest identyfikacja i opis zmian organizacyjno-ekonomicznych ochrony zdrowia w środowisku pracy w czasie pandemii. Określono kierunki badań nad doskonaleniem działalności podmiotów ochrony zdrowia osób pracujących w odpowiedzi na przyszłe kryzysy zdrowotne. Przeglądowi poddano akty prawne odnoszące się do zmian organizacyjno-ekonomicznych, polskie i zagraniczne publikacje eksperckie, pełnotekstowe artykuły naukowe polsko- i angielskojęzyczne ujęte w bazie PubMed oraz publikacje wykraczające poza wyznaczony okres, spójne i użyteczne w wyjaśnianiu pojęć z zakresu organizacji, zarządzania i ekonomiki zdrowia. Przedstawione zmiany ochrony zdrowia w okresie pandemii polegały na: wprowadzeniu dodatkowych form organizacyjnych zapewniania opieki zdrowotnej pracownikom, w tym wprowadzenie liderów medycyny pracy, wzmocnieniu nadzoru nad warunkami pracy, interdyscyplinarnej współpracy na rzecz zarządzania zdrowiem osób pracujących, udziale w kampaniach proszczepionkowych i działaniach w zakresie rehabilitacji pocovidowej oraz nowej jakościowo współpracy z interesariuszami publicznej i prywatnej ochrony zdrowia. W wyniku przeprowadzonego przeglądu wskazano problemy przyszłych prac badawczych, do których zaliczono zapewnienie bezpieczeństwa podmiotów medycyny pracy w zakresie dostępności zasobów, dostosowanie alokacji zasobów do nowych potrzeb finansowych w czasie pandemii i podczas wychodzenia z niej, ewaluację zmian organizacyjnych oraz ekonomicznych wprowadzonych w okresie pandemii i zasadności ich utrzymania w kolejnych okresach, opracowanie ekonomiczno-organizacyjnego instrumentarium na czas kryzysu, zakres i zasady współpracy z interesariuszami ochrony zdrowia oraz wprowadzenie technologii medycznych bazujących na medyczno-ekonomicznej ocenie zgodnej z wytycznymi Oceny Technologii Medycznych. Med. Pr. 2022;73(6):471–483

The COVID-19 pandemic caused not only short-term organizational and economic changes in the functioning of occupational health services, but also enforced to include them in the formulation of a strategic systemic approach to this link of the health care system. The aim of the article is to identify and describe the organizational and economic changes in occupational health services during the pandemic. On this basis, the directions of further research on the improvement of the activities of health care entities of working people in response to future health crises have been formulated. The review covered legal acts relating to organizational and economic changes, Polish and foreign expert publications, full-text Polish and English-language scientific articles included in the PubMed database, publications beyond the specified period, consistent and useful in explaining the concepts of organization, management and economics. The changes in occupational health services presented in the literature during the pandemic consisted of: introducing additional organizational forms of providing health care to employees including occupational medicine leaders, strengthening supervision over working conditions, interdisciplinary cooperation for managing the health of working people, participation in pro-vaccination campaigns, activities in the field of rehabilitation after COVID-19 and new-quality cooperation with public and private health stakeholders. As the result of the review, problems were formulated for future research, which included ensuring the security of occupational medicine entities in terms of resource availability, adjusting the allocation of resources to new financial needs during and after a pandemic, evaluation of organizational and economic changes introduced during the pandemic and the legitimacy of their maintenance in subsequent periods, the development of economic and organizational instruments for the time of crisis, the scope and principles of cooperation with health care stakeholders and the introduction of medical technologies based on a medical and economic assessment according to Health Technology Assessment. Med Pr. 2022;73(6):471–83