Krakow regulatory plans in the 1920s. The outline of the issues, selected cases by Marian Lenk

The article presents the issues of drawing up regulatory plans for Krakow in the interwar period, on the areas incorporated into the city (Greater Krakow) between 1909 and 1915. The case studies are three plans made in the City Regulation Office, nearly in the same time (1925–1926). All three selected plans differ substantially one from the other by the size of planned area, various conditions, planned functions. These are: general regulatory plan for the Dąbie district (a vast multifunctional area), regulatory plan for a part of the Płaszów district (medium-sized residential ensemble), regulatory plan for the part of Wielicka Street (road and railway traffic system). Each case was characterized by the plans’ conditions, assumptions, features, as well as by the degree of implementation and the further transformations of the plan area. The analyses were carried out on the basis of the original plans, other available archival sources and using the literature on the subject. The main characteristics of the plans are summarized, including their similarities and differences. As a result of the analyses, all three plans were attributed to the same person, engineer Marian Lenk (1879–1961). The basic information on Lenk was provided in the following part of the article. The conclusion contains a comparison of the three discussed plans, which exemplify the phenomenon of regulatory plans in interwar Krakow. The more important features of the author of the plans Lenk’s urban creative work are listed, too.

W artykule przedstawiono, na wybranych przykładach, problematykę sporządzania planów regulacyjnych dla Krakowa w okresie międzywojennym, na obszarach przyłączonych do miasta (Wielkiego Krakowa) w latach 1909–1915. Omówiono trzy plany wykonane w Biurze Regulacji Miasta niemal w tym samym czasie (w latach 1925–1926). Wybrane plany istotnie różnią się pomiędzy sobą wielkością obszaru objętego rozplanowaniem, rozlicznymi uwarunkowaniami, planowanymi funkcjami. Są to: generalny plan regulacyjny dla dzielnicy Dąbie (rozległy obszar o wielu funkcjach miejskich), plan regulacyjny dla fragmentu dzielnicy Płaszów (zespół mieszkaniowy średniej wielkości), plan regulacyjny dla odcinka ulicy Wielickiej (układ komunikacji drogowej i kolejowej). Dla każdego przypadku dokonano charakterystyki i analizy uwarunkowań, założeń i cech planu, a także stopnia jego realizacji oraz późniejszych przekształceń obszaru objętego planem. Analizy wykonano na podstawie oryginałów planów, innych dostępnych źródeł archiwalnych oraz z wykorzystaniem literatury przedmiotu. W wyniku analiz zestawiono podstawowe cechy charakterystyczne planów, w tym dotyczące ich podobieństwa i różnice. Ustalono, że wszystkie trzy omawiane plany zostały opracowane przez tego samego autora – inż. Mariana Lenka (1879–1961). W dalszej części artykułu przedstawiono także podstawowe informacje o nim. W podsumowaniu dokonano zestawienia i porównania trzech omówionych planów jako w znacznym stopniu egzemplifikujących istotne dla rozwoju miasta zjawisko planów regulacyjnych w międzywojennym Krakowie. Wskazano ponadto ważniejsze cechy urbanistycznej twórczości autora planów – Mariana Lenka.