Świadczenia opieki pozaszpitalnej w dyrektywie 2011/24/UE oraz jej wdrożenie do prawa polskiego - krok wstecz dla pacjentów?

Problematyka ponadgranicznych świadczeń opieki pozaszpitalnej (ambulatoryjnej) stanowi istotną część prawa pacjenta do uzyskania opieki medycznej w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Co do zasady, tzw. rozporządzenia koordynacyjne UE, wydawane w związku z przepływem pracowników w ramach Unii, oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) przewidują swobodę w ich otrzymywaniu przez pacjentów. Dyrektywa 2011/24/UE w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej miała „skodyfikować" przedmiotową judykaturę TSUE oraz ustanowić zasady ułatwiające dostęp do bezpiecznej transgranicznej opieki zdrowotnej o wysokiej jakości w Unii. Założeniem artykułu było zbadanie, czy swoboda pacjentów w ponadgranicznym korzystaniu z przedmiotowej kategorii usług medycznych w wyniku przyjęcia powyższej dyrektywy nie doznaje ograniczeń, które byłyby nie do pogodzenia z istniejącymi przepisami unijnego prawa. Analizie poddano zarówno proces prac nad dyrektywą, jak i jej ostateczny kształt. Prowadzi ona do wniosku, iż ten ostatni odbiega, ze szkodą dla praw pacjentów, od początkowych założeń, opartych na korzystnym dla nich orzecznictwie TSUE. W artykule zbadano również założenia polskich przepisów, które mają wdrożyć dyrektywę 2011/24/UE do prawa polskiego. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że projektowana transpozycja tego unijnego aktu do polskiego systemu prawnego zmierza w podobnym do dyrektywy, niekorzystnym dla polskich pacjentów, kierunku.

The issue of cross-border non-hospital (outpatient) healthcare services constitutes an essential part of the patient's right to receive medical care in another EU Member State. In principle, the so-called EU coordination regulations, issued in connection with the movement of workers within the Union, as well as the case law of the Court of Justice of the EU (CJEU) provide for patients' freedom of its reception. The 2011/24/EU directive on the application of patients' rights in cross-border healthcare was to "codify" the above-mentioned jurisprudence of the CJEU. It was also to establish rules for facilitating access to safe and high-quality cross-border healthcare in the Union. The article investigates whether freedom of patients in cross-border use of the very category of medical services does not experience limitations that would not be compatible with the existing EU law as a result of the adoption of the directive. For this purpose, both the process concerning work undertaken to adopt the directive as well as its final shape were examined. It leads to the conclusion that the latter diverges from the initial assumptions, based on the CJEU's case law which was favourable to patients. The assumptions of the Polish provisions, which are to implement the 2011/24/EU directive into the Polish law, were thoroughly examined in the article as well. The analysis leads to the conclusion that the proposed transposition of this Union's act to the Polish legal system is moving in the direction which is similar to the one of the directive that is in a detrimental one to Polish patients.