Tekst gwarowy w szkole

Artykuł poświęcony jest kwestii miejsca, jakie może tekst gwarowy zająć w edukacji i wychowaniu młodego pokolenia w ramach edukacji szkolnej. W pierwszej części rozważa w perspektywie historycznej przyczyny zwalczania gwary przez polską szkołę. W drugiej, poświęconej już szeroko pojętemu Podhalu, prezentuje współczesne warunki, skłaniające do podjęcia zdecydowanych kroków w celu zachowania dziedzictwa kulturowego regionu i przekazania go kolejnym pokoleniom. Trzecia część artykułu jest poświęcona roli, jaką odpowiednio przygotowany tekst gwarowy może i powinien zająć we współczesnej szkole. Autorka korzysta z doświadczeń, jakie zebrała, opracowując dla potrzeb szkolnych gwarowe czytanki, a także wskazuje sposoby wprowadzenia tekstów gwarowych o charakterze literackim do szkolnej praktyki. Jednym z nich jest konkurs czytelniczy gwarowych tekstów literatury regionalnej, który na Podhalu odbywa się już od czterech lat i co roku poszerza się o nowe subregiony Podtatrza.

The article is devoted to the issue of what role in the educational process should the teaching of local dialect languages play and in what capacity of childrens' overall educational development. In the first part of this presentation, an analysis is presented as to how local regional dialects were attacked and attempted to render obsolete through the Polish school system. In the second part of the article and utilizing the largest assumed definition of the area known as Podhale, the article presents the present day situation with its clearly defined objective of preserving local dialect as a distinct attribute of the region's cultural identity and the identified need to transmit the language as a cultural icon to the succeeding generations. The third part of the article discusses how properly prepared pedagogical guides to regional dialects should be utilized in the present day teaching programs of schools. This author utilizes experiences gained while preparing for school children elementary readers in local dialect languages and from practical experience gained while preparing course work on regional literature as part of students' curriculum . A unique part of this identified process is the establishment of local competitions in public speaking utilizing the regional dialect of the Podhale area of Poland. These competitions have been placed into practice for over four years already and are ever expanding into the various subregions of the Podhale area.