„W tobie jest źródło życia i w twej światłości [...] Światłość” Wiara i religia
w perspektywie resocjalizacji skazanych

W niniejszym artykule podjęto próbę szerszego zaprezentowania problematyki religijnej w życiu i resocjalizacji osób skazanych na karę pozbawienia wolności. W tekście poruszono zagadnienie znaczenia wiary i religii (głównie chrześcijańskiej) oraz jej praktyk w kontekście szczególnych uwarunkowań izolacji więziennej, a także kwestie duszpasterstwa więziennego i resocjalizującego wolontariatu z zasadniczymi odniesieniami do wyników tematycznych badań empirycznych. Artykuł stanowi również zachętę do głębszej (badawczej i teoretycznej) analizy skuteczności resocjalizacji motywowanej religijnie, bez prób jej idealizacji, jak i deprecjacji. Kluczowe dla treści niniejszego tekstu fragmenty jednego z dzienników więziennych (akcentujące między innymi znaczenie nawróceń osób skazanych) nie mają na celu epatowania emocjonalnością̨ zawartego w nich przekazu. Są świadectwami życia konkretnych jednostek i jako takie stanowią istotne przesłanie dla innych. Reszta jest tylko kwestią wiary, woli i indywidualnej interpretacji ich odbiorców. O rzeczach ważnych warto niekiedy po prostu opowiedzieć (bez odnoszenia ich do wykładni i paradygmatów) ani ustanawiania ad hoc tworzywami nauki. Świadczy to o intencji istotniejszej niż poprawna sprawozdawczość narratorów określonych treści, niezaabsorbowanych mocą swego osobistego i konstruowanego w autorskim przekazie znaczenia. Uniwersalne kierunkowskazy wyborów miedzy dobrem a złem nie istnieją. Istnieją wszakże próby ocalania innych od zła. Więzienie jest dla nich szczególną przestrzenią zaistnienia, gdzie ludzkie życie może mieć swój ostateczny koniec, ale i początek.

The paper intends to take a broader perspective on the issue of religion in the life and rehabilitation of individuals sentenced to the penalty of imprisonment. It discusses the importance of faith and (mainly Christian) religion and religious practices in the specific context of incarceration, as well as the role of prison pastoral care and correctional volunteering, with some major references to the findings of the thematic empirical work. Moreover, the paper calls for a more in-depth (both empirical and theoretical) analysis of the effectiveness of religiously motivated rehabilitation, without any attempts at its idealization or depreciation. Excerpts from a prison diary - selected as meaningful parts of the paper (in order to outline, among all, the importance of the convicts’ conversions) - are not intended to stun the reader with their emotional message. They are rather testimonials of the life of individuals, in their own flesh and blood, and as such send a powerful message for others. The rest is just about the faith and the will of individual readers and their interpretations. As for things of importance, sometimes suffice is to tell about them (with no references to doctrinal interpretations and paradigms or without establishing any ad hoc scientific constructs). That approach proves that the author’s intent goes far beyond the accurate reporting, disentangled from personal and self-construed messages. Universal clues for choosing between the good and the evil just do not exist. But steps are being taken to save others from the effect of the evil. Prison constitutes a peculiar space of existence where human life can both come to its end or have a new beginning.