Polityczny wymiar instytucji teatru. Analiza sporów społeczno-politycznych toczonych wokół wybranych spektakli teatralnych w Bydgoszczy

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie politycznego wymiaru instytucji teatru (z uwzględnieniem kontekstu lokalnego) w obliczu sporów dotyczących dwóch spektakli teatralnych (Popiełuszko i Truskawkowa niedziela) stworzonych w Teatrze Polskim w Bydgoszczy w okresie (2006–2014), gdy dyrektorem instytucji był Paweł Łysak. Perspektywa instytucjonalna jest w tym przypadku szczególnie istotna, ponieważ stanowi jeden z wymiarów politycznego charakteru teatru. Teatr jako publiczna instytucja kultury podlega pod względem formalno-prawnym i ekonomicznym organom władzy państwowej lub/i samorządowej. Publiczne instytucje kultury będące jednocześnie przestrzenią sztuki zaangażowanej (np. instytucje teatru zaangażowanego) mogą być więc szczególnie narażone na zmiany orientacji politycznych, konteksty ideologiczne czy nieformalną cenzurę, np. pod groźbą odebrania lub obniżenia dotacji czy zmiany na stanowiskach dyrektorskich. W procesie badawczym wykorzystano analizę źródeł archiwalnych, tekstowych oraz obserwację uczestniczącą.

The aim of this article is to reveal the political dimension of theatre institutions (considering the local context) in the face of disputes concerning two theatrical performances (Popiełuszko and Strawberry Sunday) created at the Polish T heater in Bydgoszcz during the period 2006–2014 when Paweł Łysak was the director of the institution. The institutional perspective is particularly important in this case, as it constitutes one of the dimensions of the political nature of theatre. As a public cultural institution, theatre is formally, legally, and economically subject to state or local government authorities. Public cultural institutions, which also serve as spaces for engaged art (e.g., institutions of engaged theatre), can be particularly vulnerable to changes in political orientations, ideological contexts, or informal censorship, such as the threat of funding cuts or changes in directorial positions. The research process utilized the analysis of archival and textual sources, as well as participant observation.