Retrospektywna ocena oddziaływań wychowawczych rodziców a jakość relacji z rodzeństwem w okresie dzieciństwa

Wprowadzenie: Zgodnie z teorią systemową jednym z głównych czynników mogących modyfikować więź braci i sióstr są oddziaływania rodzicielskie (Derkman i in., 2011). Badacze wskazują na dwa konkurencyjne podejścia: kongruencyjne, wskazujące na podobieństwo relacji pomiędzy braćmi i siostrami do relacji rodzic–dziecko oraz podejście kompensacyjneodnoszące się do możliwości kompensacji w rodzeństwie negatywnej relacji z rodzicem. Metoda: Celem badania było sprawdzenie związku między retrospektywną oceną postaw rodzicielskich a jakością relacji z rodzeństwem w dzieciństwie, w tym ocena moderującej roli płci. W badaniu wzięło udział 500 młodych dorosłych. Wykorzystano kwestionariusz EMBU – Moje Wspomnienia z Dzieciństwa, STQ-Then – Ty i Twoje Rodzeństwo – Kiedyś oraz ankietę socjodemograficzną. Wyniki: W badaniu wykazano dodatni związek między Emocjonalnym Ciepłem matki i ojca a pozytywnymi aspektami relacji z rodzeństwem, tj. Wzajemnością, Wsparciem, Opieką i Naśladowaniem oraz ujemny z Krytycyzmem. Wysoka Nadmierna Ochrona i Odrzucenie rodziców łączyły się z wysokim poziomem Krytycyzmu w relacji rodzeństwa. Wysokie Odrzucenie korelowało ponadto z niską Wzajemnością, Wsparciem i Naśladowaniem, natomiast wysoka Nadmierna Ochrona ze strony matki z niską Wzajemnością i Wsparciem. Płeć badanego moderowała zależność pomiędzy Odrzuceniem ojca a Wsparciem w rodzeństwie oraz Emocjonalnym Ciepłem ojca i poziomem Opieki między dziećmi. Wnioski: Uzyskane wyniki są zbieżne z podejściem kongruencyjnym: postawy rodziców oparte na bliskości i wsparciu sprzyjały ciepłej i wzajemnej relacji z rodzeństwem, natomiast negatywne postawy wiązały się z niższą jakością relacji pomiędzy braćmi i siostrami. Płeć dziecka miała znaczenie szczególnie w odniesieniu do związku między jakością relacji z rodzeństwem a oddziaływaniami ojca.

Introduction: According to the systems theory, one of the main factors that can modify the siblings’ bond are parental interactions (Derkman et al., 2011). Researchers indicate two approaches in this area: congruential, confirming the similarity between the sibling’s and parents’ relationships, and the compensatory approach regarding the possibility of compensation in siblings’ relations for a negative relationship with the parents. Method: The aim of the study was to investigate the relationship between the retrospective assessment of parental attitudes and the quality of sibling relations in childhood, including the evaluation of the moderating role of gender factor. Five hundred young adults participated in the study. The EMBU questionnaire – My Childhood Memories, STQ-Then – You and Your Siblings – Once, and a sociodemographic survey were used. Results: The study showed a positive relationship between the Emotional Warmth of the mother and father and the positive aspects of the relationship with siblings, i.e. Mutuality, Support, Care and Imitation, and a negative association with Criticism. High Overprotection and Rejection of parents were associated with a high level of Criticism in sibling relationships. Moreover, parents’ Rejection correlated negatively with Mutuality, Support, and Imitation, while mother’s Overprotection correlated negatively with Mutuality and Support. The gender of respondents was a moderator in two relationships: between Rejection of the father and Support in siblings, and the Emotional Warmth of the father and the level of Care between children. Conclusions: The obtained results are consistent with the congruent approach: parental attitudes based on closeness and support translated into a warm and mutual relationship between siblings, while negative attitudes were associated with a lower quality of relations between brothers and sisters. The child’s gender was particularly important in relation to the relationship between the quality of relations with siblings and the father’s interactions.