Ocena jakości opieki profilaktycznej nad pracującymi w Polsce

Wstęp W obliczu narastających problemów związanych z tzw. chorobami cywilizacyjnymi coraz częściej zwraca się uwagę na niewykorzystany potencjał służby medycyny pracy (SMP) w podejmowaniu działań profilaktycznych wymagających sprawnie działającego systemu i dobrej współpracy z pracodawcą i pracownikami. Celem pracy była ocena zakresu działań i spostrzegania przez badanych pracowników jakości opieki profilaktycznej realizowanej w podstawowych jednostkach SMP w Polsce. Materiał i metody Narzędzie badawcze stanowiła autorska, internetowa, anonimowa, wystandaryzowana ankieta udostępniona w popularnych serwisach internetowych i zawierająca pytania dotyczące przebiegu ostatniej wizyty u lekarza medycyny pracy (MP) w związku ze skierowaniem przez pracodawcę na badanie profilaktyczne. W analizie uwzględniono wyłącznie osoby, które kiedykolwiek poddały się takiemu badaniu lekarskiemu (267 respondentów). Do porównywania częstości występowania poszczególnych kategorii cech ilościowych w analizowanych grupach zastosowano test niezależności χ², z poprawką Yatesa dla małych liczebności. Wyniki Ponad 50% respondentów oceniło jakość profilaktycznej opieki nad pracującymi w Polsce dobrze lub bardzo dobrze. Tylko 1/3 badanych otrzymała od lekarza MP zalecenia dotyczące profilaktyki zagrożeń występujących na stanowisku pracy. Aż 60% respondentów liczy na to, że wraz z badaniem profilaktycznym wykonana będzie kompleksowa ocena stanu zdrowia, a 39% badanych oczekuje możliwości wyboru lekarza MP lub wpływu na wybór placówki realizującej opiekę profilaktyczną. Czas trwania ostatniej wizyty u lekarza MP wynosił najczęściej 6–15 min. Wnioski Dobra lub bardzo dobra ocena jakości opieki profilaktycznej przez >50% ankietowanych pracowników wymaga stałego podnoszenia jakości samego badania profilaktycznego. Uwzględnienie opinii pracowników w wyborze podstawowej jednostki SMP pozwoliłoby na lepszą realizację ich potrzeb w zakresie profilaktyki zdrowotnej i bezpieczeństwa wykonywanej pracy. Potencjał systemu ochrony zdrowia pracujących w Polsce pozostaje niewykorzystany w zakresie działań z profilaktyki chorób cywilizacyjnych i promocji zdrowia. Lekarze MP posiadający istotny wpływ na zwiększenie świadomości zdrowotnej pracowników powinni swoje zadania realizować w sposób holistyczny, z uwzględnieniem zagrożeń środowiskowych i kompleksowej oceny stanu zdrowia.

Background In the face of increasing problems related to lifestyle related diseases, attention is increasingly drawn to the untapped potential of the occupational health service (OHS) in undertaking preventive actions. The aim of the study was to assess the scope of activities and the perception by the surveyed employees of the quality of preventive care provided in basic OHS units in Poland. Material and Methods The research tool was the author’s anonymous online questionnaire. It contained questions about the details of the last visit to an occupational medicine doctor. Only those who had ever undergone such a medical examination (267 respondents) were included in the analysis. To compare the frequency of occurrence of specific categories of quantitative traits in the analyzed groups, the χ² test of independence was utilized with Yates’ correction for small sample sizes. Results More than 50% of the respondents rated the quality of preventive care for employees in Poland as either good or very good, one-third of the respondents received recommendations from an occupational medicine physician on preventing workplace hazards, 60% of respondents believe that preventive examinations should include a comprehensive health status assessment, 39% expect to have the option to choose their occupational medicine physician or influence the selection of the facility providing preventive care. The last visit to an occupational medicine physician typically lasted 6–15 min. Conclusions A good or very good evaluation of the quality of preventive care by >50% of the surveyed employees requires constant improvement of the quality of the preventive examination. The potential of the healthcare system for working individuals in Poland remains underutilized in terms of activities related to the prevention of lifestyle diseases and health promotion. Occupational health physicians, who play a special role in the health prevention of workers and have a significant impact on increasing health awareness, should perform their duties in a holistic manner.