Technika przekładu i wartości estetyczne polskich średniowiecznych żywotów Świętych

Artykuł niniejszy dotyczy dwóch istotnych zagadnień związanych z analizą dokumentów polskiej hagiografii średniowiecznej, a mianowicie techniki przekładu tekstu z języka łacińskiego na język polski oraz odczytania i interpretacji obszaru etycznego (czyli przede wszystkim moralnego) przetłumaczonego żywotu. W przedstawionym tutaj komentarzu do dyskusji, która jest główną techniką nauczania i uczenia się podczas zajęć translatoryjnych, omawiam strukturę oraz stronę gramatyczną tekstu średniowiecznego w konfrontacji z zasadami klasycznymi oraz – w kontekście odwołań do tradycji antycznej − prezentuję średniowieczną reinterpretację tych wartości moralnych, które zrodziły się i funkcjonowały już w starożytnym Rzymie, a później stały się także istotą etosu świętych w dobie średniowiecza. Takie podejście do analizowanego tekstu i tak ukierunkowana dyskusja pozwalają ukazać studentom średniowieczny żywot nie tylko jako dokument utrzymany w religijnej konwencji właściwej dla wieków średnich, lecz także jako gatunek niepozbawiony reminiscencji antycznej romanitas w zakresie strukturalnym i etycznym (moralnym).

This article is focused on two important problems connected with the analysis of documents of Polish medieval hagiography, namely a correct translation from medieval Latin into Polish as well as understanding and interpretation of ethical (that is moral) values of the translated text. In my commentary to the discussion, which is the key teaching and learning technique during a translation course, I deal with the structure and grammar of the medieval text in reference to classical rules and discuss (against the background of the ancient moral tradition) the medieval reinterpretation of these moral values that had appeared in ancient Rome and then became the essence of ethos of Saints in the Middle Ages. Such approach to the analysis and discussion enables me to show pieces of medieval hagiography not only as documents written according to the rules of the medieval religious convention but also as a source of ancient Roman (romanitas) reminiscences (both structural and ethical, mainly moral ones).