Komunista, oficer UB, „Żyd-syjonista”. Józef Jungman/Jurkowski w świetle akt osobowych

Życiorys Józefa Jungmana/Jurkowskiego to egzemplifikacja życiowej drogi żydowskiego komunisty, który już w II Rzeczypospolitej zaangażował się w działalność polityczną jako zawodowy funkcjonariusz partii. Większość okresu II wojny światowej spędził na terenie ZSRS i w jednostkach gen. Berlinga. W 1944 r. powrócił do kraju, aby rozpocząć pracę w strukturach komunistycznego aparatu bezpieczeństwa. Artykuł przedstawia zindywidualizowaną ścieżkę kariery, która zaprowadziła Jungmana/Jurkowskiego na kierownicze stanowiska wojewódzkich struktur UB (w miastach i regionach znaczących w skali kraju) oraz do MBP. Opisuje udział Jurkowskiego w tworzeniu aparatu represji w powojennej Polsce i późniejszą karierę w jego strukturach. Przybliża jego losy i sytuację materialną po opuszczeniu resortu – aż do czasu wymuszonej emigracji z PRL w końcu lat sześćdziesiątych XX w.

The biography of Jozef Jungman/Jurkowski exemplifies the path of a Jewish communist who, already in the Second Polish Republic, became involved in political activity as a professional party functionary; spending most of World War II in the USSR and in General Berling’s units. In 1944, he returned to Poland so as to start working in the structures of the communist security apparatus. The article presents an individualised career path, which led Jungman/Jurkowski to managerial positions of provincial Security Department (UB) structures (in cities and regions of national importance) and to the MBP (Ministry of Public Security). It outlines Jurkowski’s participation in the creation of the repression apparatus in post-war Poland and his subsequent career in its structures. Further, his fate and material situation after leaving the ministry is examined up until his forced emigration from the People’s Republic of Poland in the late 1960s.