Metody prowadzenia rozmowy z politykiem doby PRL. Wywiad biograficzny i wywiad dziennikarski na przykładzie spotkań z Marianem Orzechowskim

Talking to a politician is not an easy task for a researcher who needs to be mindful of the fact that the witness to history is playing by a given set of rules. The analysis of a biographical and journalistic interview with Marian Orzechowski, a professor of history and Poland’s foreign minister from 1985 to 1988, allows us to outline the advantages and disadvantages and differences and similarities between the two methods of interviewing and to make note of the characteristic features of the relationships between politicians of the communist period, such as the schematics, the intellectual mishmash, and the narration of a story based on the semi-truths which is then interpreted and verified. This article addresses the question of understanding the mentality and identity of the politician as well as the factual value of interviews, assuming that all the spoken testimonies are psychologically true.

Rozmowa z politykiem nie jest łatwym zadaniem dla badacza, który musi mieć na uwadze wpojone świadkowi historii zasady gry. Analiza wywiadu biograficznego i dziennikarskiego z profesorem historii i ministrem spraw zagranicznych w latach 1985–1988, Marianem Orzechowskim, pozwoliła nakreślić zalety i wady oraz różnice i podobieństwa obu metod, a także zwrócić uwagę na cechy charakterystyczne relacji polityków doby PRL, jak schematyczność, intelektualny miszmasz, podanie, opartej na półprawdach, zinterpretowanej i sprawdzonej opowieści. W artykule poruszona zostaje kwestia dotarcia do mentalności i tożsamości polityka, a także wartość faktograficzna wywiadów, przy założeniu, że wszystkie świadectwa mówione są psychologicznie prawdziwe.