Wartości relewantne w społecznym świecie aktorów polskich publicznych teatrów dramatycznych – w świetle wybranych ujęć typologicznych

The aim of the article is to analyze the statements of actors of Polish public dramatic theaters, which is to lead to the reconstruction of the axiological system that directs their actions. The theoretical framework is determined by the typology of values proposed by the Max Scheler’s phenomenology representative (hedonistic, vital, spiritual, cognitive, aesthetic and moral-religious values) (Scheler 2004; Tatarkiewicz 1990: 219). Leon Dyczewski developed the Scheler typology, adding material and sociocentric values (Dyczewski 2009: 193). Such thematic arrangement allowed me to indicate the values that are important both in the personal and professional life of Polish theater artists. I used both existing sources (published journalistic interviews with actors and directors) as well as induced (free interviews conducted by me with Polish actors).

Celem artykułu jest analiza wypowiedzi aktorów polskich publicznych teatrów dramatycznych mająca prowadzić do rekonstrukcji systemu aksjologicznego ukierunkowującego ich działania. Ramy teoretyczne wyznacza typologia wartości zaproponowana przez przedstawiciela fenomenologii Maxa Schelera (wartości hedonistyczne, witalne, duchowe – poznawcze, estetyczne i moralne – oraz religijne) (Scheler 2004; Tatarkiewicz 1990: 219). Leon Dyczewski rozwinął typologię Schelera, dodając jeszcze wartości materialne i wartości socjocentryczne (Dyczewski 2009: 193). Takie tematyczne uporządkowanie pozwoliło mi na wskazanie wartości istotnych zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym polskich artystów teatralnych. Wykorzystałam zarówno źródła zastane (opublikowane wywiady dziennikarskie z aktorami i reżyserami), jak i wywołane (przeprowadzone przeze mnie wywiady swobodne z polskimi aktorami).