Koniec epoki rewizjonizmu – rok 1945 w publikacjach gazety „Църковен вестник”

The end of the age of revisionism – 1945 in the journal Carkoven vestnikThe main purpose of this article is to show a Bulgarian political and cultural memorial space from the perspective of the Orthodox Church, which is emblematic for the Second World War. In my work I analyse publications which appeared in the journal Carkoven vestnik between 1940 and 1944 concerning the religious, historical, political and social issues of the time. It is not my intention to deal with the religiosity of the Bulgarian people during this difficult period, even though the source material would suggest it. The idea is to reconstruct the attitudes of the Orthodox Church to the main contemporary ideologies and policies pursued by government of Tsar Boris III. I analyse the position of the Orthodox Church, which on the one hand stresses its role as the spiritual centre of Bulgarian society, and on the other as an institution serving national interests. I pay particular attention to the role of the „Great Bulgaria” myth and the age of revisionism, nurtured in the Church, in context of German assistance in regaining the territories lost after the First World War and Balkan wars. I present a detailed historical record of the annexation of Dobruja. All studies are placed in the broad social and cultural context of the age, as well as the context of local cultural texts. I base my analysis on the typology of Eric Voegelin, who showed Gnostic political influences in his works The New Science of Politics and Hitler und die Deutschen. Koniec epoki rewizjonizmu – rok 1945 w publikacjach gazety „Църковен вестник”Na łamach gazety „Църковен вестник”, będącej oficjalnym organem Bułgarskiej Cerkwi Prawosławnej, w czasie II wojny światowej publikowano teksty o treściach wyraźnie inspirowanych ideologią narodowosocjalistyczną, jednoznacznie wskazujące na polityczne zaangażowanie, wiążące interesy Cerkwi i państwa. Artykuł miał na celu pokazanie środków perswazji, jakimi posługiwała się ta jawna propaganda oraz stopnia zależności oficjalnego stanowiska Cerkwi od koniunktury politycznej w kraju i Europie. W refleksji na ten temat użyto terminologię zaproponowaną przez Erica Voegelina, autora takich pozycji jak Hitler und die Deutschen czy Nowa nauka polityki, ze szczególnym uwzględnieniem szeroko omawianych przez autora gnostyckich inspiracji „odnowy świata”. Do przybliżenia złożoności problemu relacji kościelno-politycznych w Bułgarii oraz do przedstawienia wpływu haseł bułgarskiego rewizjonizmu terytorialnego na działania Cerkwi posłużyła analiza publikacji gazety kościelnej odnoszących się do aneksji Dobrudży Południowej.