Subjects of the empress. Wider context of regional history education on East Prussia and identity processes in contemporary Kaliningrad oblast

Subjects of the empress. Wider context of regional history education on East Prussia and identity processes in contemporary Kaliningrad oblastPolitical, economic and social changes brought about by the dissolution of the Soviet Union have had a significant impact on Kaliningrad Oblast, the empire’s westernmost territory of geostrategic importance. Formerly belonging to the German province of East Prussia, the region was meant to become Sovietised completely. The end of the Cold War led to a complete bankruptcy of such policies. At the turn of the 80s and 90s the emergence of a grass-roots interest in the officially forbidden parts of the Oblast’s history made the question of the relation between its pre-war and post-war past up-to-date. Its topicality was strengthened after the 2005-2006 commemorations of founding the city of Königsberg and Kaliningrad Oblast, in which both central and regional authorities were heavily involved. This paper aims at identifying how elements of the history of East Prussia have been selected, interpreted and incorporated into the regional history education course books in contemporary Kaliningrad Oblast. It argues that the growing criticism of the course books’ contents has been related to Russia’s domestic situation since the 2012 presidential election and the tensions with the West after 2014. Both events have hastened the process of forming and cementing the so-called new Russian conservatism which has had a growing influence on the Baltic semiexclave. Poddani cesarzowej. Szeroki kontekst regionalnej edukacji historycznej na temat Prus Wschodnich a procesy tożsamościowe we współczesnym obwodzie kaliningradzkimZmiany polityczne, gospodarcze i społeczne spowodowane rozpadem Związku Sowieckiego wywarły głęboki wpływ na obwód kaliningradzki, najdalej wysunięty na zachód obszar imperium o dużym znaczeniu geostrategicznym. Obwód, wcześniej wchodzący w skład niemieckich Prus Wschodnich, miał zostać całkowicie zsowietyzowany. Koniec zimnej wojny doprowadził do bankructwa takiej polityki. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych pojawienie się oddolnego zainteresowania oficjalnie zakazanymi częściami historii obwodu spowodowało, że pytanie o stosunek między jego przeszłością przedwojenną i powojenną stało się bardzo aktualne. Ten stan został wzmocniony po uroczystościach związanych z założeniem miasta Królewiec i obwodu kaliningradzkiego w latach 2005-2006, w które zaangażowały się zarówno władze centralne, jak i regionalne. Niniejszy artykuł ma na celu prześledzenie, w jaki sposób elementy historii Prus Wschodnich zostały wybrane, zinterpretowane i włączone do podręczników poświęconych historii regionu we współczesnym obwodzie kaliningradzkim. Autor argumentuje, że rosnąca krytyka treści podręczników związana jest z sytuacją wewnętrzną Rosji po wyborach prezydenckich w 2012 roku oraz rosnącymi napięciami w stosunkach z państwami zachodnimi. Obydwa wydarzenia przyspieszyły proces kształtowania i krzepnięcia tak zwanego nowego rosyjskiego projektu konserwatywnego, który wywiera coraz większy wpływ na bałtycką półeksklawę.