Miejsce wołoskiego dziedzictwa kulturowego w nauczaniu regionalnym na obszarze Beskidu Małego (Północnej Żywiecczyzny)

The article raises an issue of a place of a highlander cultural heritage of the Beskid Mały in the inhabitants’ regional identity. The agro-shepherd economy, nowadays rejected and forgotten due to urbanization caused by industrial development in the second part of the 20th century, is a part of this heritage. In the article the role played by old Wallachian agro-shepherd economy with its forms which are a great ethnographic curiosity of the region and which shape extraordinary cultural landscape, was presented. Ethno-geographical research allowed to pay attention to the process of cultural illiteracy especially of Wallachian cultural heritage. The attempt to define it was based on school education and complemented with interviews with adult inhabitants of the western Beskid Mały. As researches prove, the knowledge on highlander heritage is presented only in the forms of regional teaching during extracurricular lessons (folk bands, workshops, competitions etc.) organized by regional cultural centers. On the other hand, adult society has problems with defining its cultural affiliation, at the same time influencing objective message of history, tradition and culture.

Artykuł przedstawia znaczenie dziedzictwa kulturowego góralszczyzny na obszarze Beskidu Małego północnej Żywiecczyzny dla edukacji regionalnej. Edukacji ta, dla określenia dziedzictwa kulturowego góralszczyzny ze względu na uwarunkowania historyczno-społeczne oraz problemem określenia tożsamości kulturowej mieszkańców, jest trudna do realizacji programu nauczania na poziomie szkolnym. Jak wykazały badania obraną obecnie drogą, jest nauczanie regionalne realizowane przez nielicznych propagatorów wiedzy krajoznawczej podczas lekcji wychowawczych lub historii, a także podczas zajęć pozaszkolnych organizowanych przez gminne ośrodki kultury. Prowadzone badania etno-geograficzne na obszarze Beskidu Małego pozwoliły zwrócić uwagę na proces analfabetyzmu kulturowego genezy góralszczyzny. Zwrócono również uwagę na rolę gospodarki pastersko-rolnej stanowiącej wielką osobliwość etnograficzną regionu w zapisie i ochronie wołoskiego dziedzictwa kulturowego.