State Security and the Constitutionally Protected Human Rights and Freedoms in the Light of the Polish Constitution of 1997

Ensuring the security of the state is one of the primary responsibilities of its authorities, which can take a number of legal measures for that purpose. In this context, however, a question can be asked whether the protection of a value such as the security of the state can justify the limitation of human rights and freedoms and, if so, how deep such state’s interference in constitutionally protected rights and freedoms can be. In particular, can the basic human right – the right to life be scarified for the protection of the state security? The conflict between these values has been illustrated by the amendment of the Polish Aviation law adopted in 2004. It allowed under certain conditions to shoot down a civil aircraft with passengers on board. The regulation was subject to the constitutional review conducted by the Polish Constitutional Tribunal and was declared unconstitutional. However, the emergence of new forms of terrorism and the escalation of this phenomenon in Europe, which characterizes the beginning of the twenty-first century, cause that the problem still remains valid.

Zapewnienie bezpieczeństwa państwu należy do podstawowych obowiązków jego organów, które mogą w tym celu podejmować szereg środków prawnych. W tym kontekście zadać jednak można pytanie czy dla ochrony wartości jaką jest bezpieczeństwo państwa mogą zostać ograniczone prawa i wolności jednostki, a jeżeli tak, to jak daleko może sięgać ingerencja państwa w tym zakresie. Czy można ograniczyć podstawowe prawo człowieka – prawo do ochrony życia dla ochrony bezpieczeństwa państwa? Konflikt między tymi wartościami ilustruje polska regulacja, jaką w 2004 r. wprowadzono do prawa lot- niczego, pozwalająca w określonych przypadkach zestrzelić samolot cywilny z pasażerami na pokładzie. Regulacja ta stała się przedmiotem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który uznał ją za niekonstytucyjną. Niemniej jednak pojawienie się nowych form terroryzmu oraz eskalacja tego zjawiska w Europie, która charakteryzuje początek XXI w. sprawia, że problem pozostaje wciąż aktualny.